Żeby dobrze zrozumieć co stało się w minionym roku z rynkiem pracy IT w Polsce, z pewnością potrzebny jest nam szerszy kontekst. Nie sposób bowiem analizować 2024 r. w oderwaniu od wydarzeń sprzed 4 lat związanych z globalną pandemią koronawirusa. W 2020 r. rynek IT, po krótkim okresie niepewności związanej z wybuchem pandemii, przeżywał największe wzrosty, o których inne branże mogły tylko pomarzyć. Było to naturalną konsekwencją przeniesienia naszego życia, zarówno prywatnego, jak i zawodowego, do rzeczywistości on-line. Powstawały narzędzia do zdalnego nauczania, platformy medyczne umożliwiające telekonsultacje medyczne, mnóstwo komunikatorów wykorzystywanych w pracy, czy nawet, mające dostarczyć trochę rozrywki, gry on-line dla wielu uczestników, używane często jako zamiennik dawnych integracji w firmach.  

To oczywiste, że do stworzenia tych wszytskich platform i narzędzi, była potrzebna rzesza specjalistów dewelopujących nowe rozwiązania i dostosowujących je do naszej nowej rzeczywistości. Naturalną jedank rzeczą jest to, że po okresie takiego boomu na narzędzia do pracy i nauki zdalnej, społeczeństwo, po ustaniu pandemii, będzie chciało, przynajmniej w jakiejś mierze, wrócić do swojej “starej” rzeczywistości, do codziennych spotkań w biurze, na uczelni czy w szkole. W związku z tym zapotrzebowanie na nowe narzędzia i ich dynamiczny rozwój znacząco spadło, a świat zaczął borykać się z innymi problemami: konflikty zbrojne, spowolnienie gosodarcze i wysoka inflacja. Nic więc dziwnego, że firmy z różnych branż, musiały zmienić strategię z dynamicznego rozwoju, na utrzymanie business as usual i kluczowych sektorów swojej działalności. Dla branży IT oznaczało to więc znacznie mniejszą ilość nowych projektów i nastawienie na utrzymanie dotychczasowych systemów. Co za tym idzie, tak duża ilość specjalistów IT, jak podczas pandemii nie była już potrzebna, a to spowodowało bardzo dużą ilość zwolnień w tym sektorze. 

To jednak nie jedyna bolączka rynku IT w 2024 r. Powód trudnej sytuacji dla pracowników i kandydatów w tej branży jest więcej, jednak skupię się tylko na kilku z nich. 

• Ławka – Tak zwana “Ławka rezerwowych”, która podczas pandemii i wzrostów branży z ostatnich lat, zaczęła rosnąć w zastraszającym tempie. Firmy, które co miesiąc odpalały mnóstwo nowych projektów, były zasypywane zleceniami i nie nadążały z ich realizacją, zatrudniały ludzi “na zapas”, ponieważ wyznawały zasadę, że nie stać ich na NIE zatrudnianie pracowników, nawet jeśli ich kompetencje nie były wykorzystywane w 100%. Liczono na coraz większą liczbę projektów, ponieważ koniunktura na rynku pozwalała na tak optymistyczne scenariusze. Oczywiście taka strategia była jak najbardziej uzasadniona w czasach boomu na usługi IT, jednak w 2024 r. pracowników na “ławce” było zwyczajnie zbyt dużo i nie rozważano nawet nowych rekrutacji, skoro ciężko było zapewnić projekty dotychczasowym pracownikom.
• R(ewolucja) AI – Boom na narzędzia i technologie AI, który jeszcze nasilił się w 2024 r. Spowodował, że nawet specjaliści IT zaczęli obawiać się o swoje zatrudnienie i przyszłość tego zawodu. Sztuczna inteligencja faktycznie była na ustach wszystkich, zarówno dużych, jak i małych graczy w tej branży, jednak wbrew oczekiwaniom, nie zabrała pracy milionom osób na całym świecie, w tym programistom, ale nie pozostała oczywiście bez wpływu na sytuację na rynku pracy. Jeśli chodzi o branżę IT, to najbardziej odczuwalną zmianą była i jest, struktura umiejętności, którą trzeba posiadać, aby dalej pracować w tej branży. Nie wystarczy już sama umiejętność kodowania, a w cenie są przede wszystkim umiejętności miękkie, które pozwolą na efektywną współpracę z klientem. Najczęściej poszukiwane technologie wśród specjalistów IT również się zmieniły, obecnie są to Python, Machine Learning, PyTorch oraz chmura. Specjaliści z zakresu cybersecurity oraz Data i BI również mocno zyskują na zainteresowaniu rekruterów.
• Silicon Valley Bank – W marcu 2023 r. sektorem start-up’ów wstrząsnęła wiadomość o upadku Silicon Valley Bank – podmiotu, który w dużej mierze udzielał kredytów oraz finansował innowacyjne działania w branży IT. Epoka “łatwego pieniądza” się skończyła, a nieprzerwany strumień środków na rozwój branży zaczął wysychać. Od całkowitego pogrążenia sektora start-up’ów uratowała wszystkich szybka decyzja banku federalnego USA, który to przejął obsługę większości podmiotów po Silicon Valley Bank. Mogłoby się wydawać, że to załatwi sprawę, ale problem był głębszy i bano się wywołania podobnego kryzysu jak w 2008 r., kiedy to “balonik” na rynku nieruchomości pękł od przeszacowania jej wartości i udzielania tanich kredytów działającym w branży spekulantom. W przypadku sektora IT nie dopuszczono do tak daleko idących skutków, dlatego też pogorszenie koniunktóry było odczuwalne w całym 2023 i 2024 r., nastąpił reset branży, zniwelowanie nadzatrudnienia oraz podwyżka stóp procentowych, co znacząco utrudniło pozyskiwanie funduszy na absolutnie każdy nowy projekt tej branży.
• Nadprodukcja specjalistów – To oczywiste, że zainteresowanie branżą, która od lat ma najwyższe średnie mediany zarobków (i nawet w 2024 r. tak było), jest ogromne. Tak jak do tej pory, byliśmy przyzwyczajeni do rynku pracownika, tak obecnie, przez uruchomienie wielu nowych kierunków dotyczących sektora IT na polskich uczelniach oraz popularnych bootcampów programistycznych, mamy do czynienia z “nadprodukcją specjalistów”. Rynek zalały osoby, które postanowiły się przebranżowić i spróbować swoich sił w mistycznym świecie IT. Niestety, na przestrzeni ostatnich 2 lat sytuacja mocno się zmieniła i obecnie średnia ilość CV przypadających na jedno ogłoszenie w tej branży, wynosi 149, a na pozycje juniorskie potrafi osiągać wartość nawet 370 CV na ogłoszenie.